مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) چیست؟

 

CSR مخفف (corporate social responsibility) و به معنای مسئولیت اجتماعی است که اگر بخواهیم در یک تعریف مختصر CSR  را توضیح دهیم باید بگوییم: «فعالیت‌های اجتماعی برندها و انجام کارهای نوع‌دوستانه‌ای که در سال‌های اخیر متداول گردیده است نیز در این تعریف گنجانیده می‌شود. به بیان دیگر شرکت‌ها نسبت به جامعه و فضایی که در آن فعالیت می‌کنند احساس مسئولیت کرده و در این راستا تلاش‌هایی را انجام می‌دهند.»

اگرچه تعاریف «مسئولیت اجتماعی شرکت» متنوع است؛ اما این موضوع که مسئولیت شرکت در کنار سودآوری، شامل تعهدات اجتماعی و زیست‌محیطی به ذینفعان مختلف می‌شود، به شکل گسترده‌ای پذیرفته شده است.

برای مثال شاید شرکتی محصولی تولید کند که از مواد سازگار با محیط زیست تولید و یا با سازمان‌های اجتماعی همکاری نزدیک داشته باشد. این بدان معناست که فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی شرکت می‌تواند جامعه بزرگ‌تری را تحت تأثیر قرار دهد. به طور کلی مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) به سه دسته مسئولیت‌های محیطی، خیرخواهانه و اخلاقی تقسیم می‌شوند.

 

 

مسئولیت‌های اجتماعی محیطی

 

یکی از جنبه‌هایCSR ، مسئولیت‌های محیطی می‌باشد که در این نوع از مسئولیت‌های اجتماعی، شرکت بخش بزرگی از تمرکز خود را بر روی حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی می‌گذارد. به طور مثال سازمانی اعلام می‌کند که دیگر از کربن‌های جوهری استفاده نمی‌کند. در مثال دیگر چندی پیش یک شرکت تولید تلفن همراه اعلام کرد که تمامی اجزای ساخت محصولات خود کاملا با مواد زیست‌تخریب‌پذیر درست شده که پس از مصرف، در طبیعت تجزیه می‌شود.

 

 

مسئولیت‌های اجتماعی خیرخواهانه

 

در این نوع از CSR شرکت مسئولیت خود را در نظر گرفتن خدمات اجتماعی و رفع معضلات اجتماعی دانسته و برای رفع این معضلات تحت عنوان کمپین‌های مختلفی تلاش می‌کند. به طور مثال یکی از کمپانی‌ها در ایران اقدام به حمایت از کودکان خیابانی کرده بود. همچنین یکی از شرکت‌های لوازم شوینده در ایران برای حمایت از معلولین تمام کارمندان خود را از میان معلولین کشور انتخاب نموده است. همچنین در نظر گرفتن بخشی از درآمد شرکت برای درمان بیماران خاص نیز از جمله این فعالیت‌هاست.

 

 

مسئولیت‌های اجتماعی اخلاقی

 

در این سطح، جنبه اخلاقی مسئولیت اجتماعی از اهمیت بیشتری برخوردار است. این مسئولیت‌ها شامل پرداخت درآمد بیشتر به کارمندان از طریق پاداش‌های بالاتر، فراهم کردن فرصت برای بیکاران، اجتناب از کارکردن با شرکت‌های دارای سابقه و شهرت منفی و غیره می‌باشد. این نوع از مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) برای شرکت‌هایی است که وانمود می‌کنند تنها به سود بیشتر توجه نداشته و به فکر حل مشکلاتی هستند که کمتر به آنها پرداخته شده است.

 

 

نمونه‌هایی از CSR توسط شرکت‌های مختلف

 

اواخر سال ۱۳۹۶ پس از زلزله سر پل ذهاب در کرمانشاه یکی از بانک‌ها تصمیم گرفت تا هزینه سررسیدهای نوروزی خود را به زلزله‌زدگان این منطقه اهدا نماید. در پی همین فاجعه دردناک یکی از شرکت‌های پست در ایران اعلام کرد که تمامی محموله‌های پستی کمک به مردم زلزله‌زده را به طور رایگان به مقصد سر پل ذهاب انتقال می‌دهد.

همچنین بانک‌های ایرانی به دلیل داشتن سیستم بانکداری اسلامی و حساب‌های قرض‌الحسنه در بسیاری از مواقع تبلیغاتی با مضمون ساخت و احداث مکان‌های آموزشی و خدماتی در مناطق محروم کشور منتشر می‌کنند که این موضوع باعث می‌شود تا مشتریان احساس خوبی به بانک‌ها پیدا کنند.

در نمونه خارجی مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) می توانیم باشگاه بارسلونا را مثال بزنیم که در بازی پر مخاطب ال کلاسیکو، یونیسف تصمیم به درج شعاری بر روی آستین بازیکنان بارسلونا با عنوان «مثل یک حرفه‌ای غذا بخور» کرد که در مبارزه با معضل چاقی مفرط کودکان صورت گرفت.

در نخستین سال‌های دهه ٢٠٠٠ میلادی در ایالات متحده مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها اغلب به عنوان ابتکار متخصصان بخش روابط عمومی نادیده گرفته می‌شد. منتقدان می‌گفتند که این تلاشی برای بازسازی شهرت مخدوش بعضی‌ها و متفاوت جلوه دادن یک شرکت نسبت به رقبایش بود. اما امروزه بسیاری از کسب و کارها از مسئولیت پذیری اجتماعی به عنوان یک اقدام کاری هوشمند استقبال می‌کنند.

محافظت از آب و انرژی، تعمیر جاده‌ها، و مراقبت‌های بهداشتی برای کارگران، ضمن کاهش هزینه‌های کسب و کار و افزایش مشارکت کارکنان، به جوامع محلی نیز کمک می‌کند. کسب و کارهایی که از لحاظ اجتماعی مسئولیت‌پذیر هستند، کارکنان با انگیزه را جذب و حفظ می‌کنند.